Wystawa przygotowana przez Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, kuratorkę Eulalię Domanowską i współpracującego Henryka Gaca, skupia się na zjawisku haptyczności w sztuce. Apelowanie do dotyku jest przykładem przemian, jakie przeszła sztuka w ciągu ostatniego półwiecza – od konceptualnej i minimalistycznej odwołującej się przede wszystkim do naszego intelektu po taką, która pobudza nasze zmysły.
Zmysł dotyku od wieków jest w kulturze Zachodu niedoceniany jako możliwość estetycznego doświadczenia, gdyż mamy wobec niego liczne uprzedzenia. Uważany jest za zwierzęcą, cielesną, mniej cywilizowaną umiejętność człowieka. A przecież od prapoczątków odgrywa on niezwykle ważną rolę w sztuce, zwłaszcza w rzeźbie. Dotyk odgrywa kluczową rolę w postrzeganiu przestrzeni. Jesteśmy w stanie rozpoznać nie tylko materialne własności przedmiotów, ale też relacje przestrzenne między nimi. Subtelność i złożoność przestrzennego modelunku rzeźby odsłania się w pełnym oglądzie dopiero z bliska, „na wyciągnięcie ręki”, a najlepiej w bezpośrednim kontakcie dotykowym.
W wystawie biorą udział artyści polscy i Berlińczyk Thorsten Goldberg. Prezentujemy instalacje, obiekty, fotografie, filmy video i rzeźby artystów różnych generacji, zarówno tak znanych jak Magdalena Abakanowicz, jak i młodych, jak Natalia Janus, Damian Reniszyn, których prace w różnorodny sposób odnoszą się do zjawiska haptyczności. Niektóre z prezentowanych prac można dotykać, ściskać, siadać lub leżeć na nich. Inna grupa prac – z motywem dłoni – odnosi się do dotyku artysty i kreacji w sztuce. Wreszcie dotyk może być terapeutyczny. Takie znaczenie mają filmy opowiadające o kapitalnych warsztatach dla głuchoniewidomych, przeprowadzanych przez ponad 20 lat przez Ryszarda Stryjeckiego w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku.
Duet artystyczny Tatiana Czekalska i Leszek Golec, od lat zajmujący się sztuką zwracającą uwagę na nasze otoczenie i wpisującą się w filozofię posthumanizmu, przedstawia nową pracę zawierającą sierść kota o imieniu Wieloryb. Kolejny duet Marek Kijewski i Małgorzata Malinowska „Kocur” od 1996 roku wykorzystywał w swoich pracach organiczne kształty i nietypowe materiały rzeźbiarskie, jak cukierki, żelki, piórka, które dawały niezwykle zmysłowe efekty. Sztuka Iwony Demko i Agaty Zbylut sytuuje się w nurcie feministycznym. Używanie miękkich, „kobiecych” materiałów dobitnie przedstawia haptyczność sztuki. Zaprezentujemy „Przytulanki” Iwony Demko, które widzowie będą mogli używać, podobnie jak drewnianych amorficznych „Form użytkowych” Damiana Reniszyna i kolumn „Obiektów w posiadaniu” Aleksandry Ska. Te ostatnie powstały pod wpływem refleksji artystki nad ikoną sztuki modernistycznej – „Niekończącą się kolumną” Constantina Brancusi. Praca rumuńskiego artysty wykonana jest z brązu, natomiast Aleksandra Ska używa czegoś co można ściskać i odkształcać, co jest ciepłe w porównaniu z brązem i przyjemne w dotyku. Motywem, który pojawia się na wystawie jest dłoń, nawiązująca do aktu tworzenia, do samego procesu, który jest równie istotny co skończone dzieło. Zjawisko przedstawiają prace artystyczne takie jak „Ręka” Magdaleny Abakanowicz, seria rysunków Thorstena Goldberga, fotografie Zygmunta Rytki, fotografie i film Jana St. Wojciechowskiego oraz film „O palcach…” Józefa Robakowskiego.
Kolejna grupa prac to miękkie obiekty takie jak: puchata, odrealniona praca intermedialna „Złodzieje rowerów” Krzysztofa R. Bednarskiego, sensualne meble Ewy Axelrad, „Sztuka zwierzęca” Natalii LL, zmysłowy film „Raspberry Days” Wojciecha Doroszuka i zmysłowe rzeźby Barbary Falender, które reprezentują sensualne cechy kojarzące się z haptycznością i jej prymarnymi funkcjami.
Film Joanny Rajkowskiej „Mój ojciec nigdy mnie tak nie dotykał” opowiada o specyficznym intymnym dotyku. Prezentujemy też konceptualną instalację Andrzeja Paruzela, który zebrał kurz z pracowni Henryka Stażewskiego, Władysława Strzemińskiego i francuskiego sławnego artysty Yves Klein’a oraz trójkanałową instalację video „Pamięć ogrodu” autorstwa Anny Orlikowskiej o sensualnym ogrodzie w Bolestraszycach przeznaczonym dla niewidomych.
Interesującym przykładem haptyczności jest dotyk wirtualny, który znajdujemy w pracach duetu Joanna Krzysztoń i Grzegorz Rogala. Ich interaktywne multimedialne instalacje są przykładem wykorzystania technologii w sztuce, która skłania do partycypacji, ale też refleksji nad sposobami postrzegania świata.
Uczestnicy: Magdalena Abakanowicz, Ewa Axelrad, Krzysztof M. Bednarski, Czekalska + Golec, Oskar Dawicki, Iwona Demko, Wojciech Doroszuk, Barbara Falender, Thorsten Goldberg, Diana Grabowska, Natalia Janus-Malewska, Marek Kijewski/Kocur, Joanna Krzysztoń i Grzegorz Rogala, Natalia LL, Anna Orlikowska, Andrzej Paruzel, Maria Pinińska-Bereś,Joanna Rajkowska, Damian Reniszyn, Józef Robakowski, Zygmunt Rytka, Aleksandra Ska, Ryszard Stryjecki, Jan St. Wojciechowski, Agata Zbylut.
Specjalne podziękowania dla Pani Stefanii Zgudko, Magdaleny Grabowskiej i Fundacji Magdaleny Abakanowicz, Arboretum w Bolestraszycach, Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” w Toruniu, Galerii BWA Warszawa, Galerii Piekary z Poznania, galerii Propaganda, Muzeum Współczesnego Wrocław oraz twórcom oprawy graficznej projektu: Małgorzacie Gurowskiej i Iwo Rutkiewiczowi.
wstęp wolny
otwarcie 15.12.2016 (czwartek) godz. 18.00
kurator – Eulalia Domanowska
współpraca – Henryk Gac
koniec – 29.01.2017
