Trwa przetwarzanie
Marazm za oknem, wilgotne zimno, szarość. W takim pejzażu nietrudno o literówki, pominięcia, przeskoczenia. Okiełznanie czasu wydaje się jeszcze bardziej skomplikowane niż zwykle. Wszystko utopione w trudzie i mozole, jednocześnie cofa się i przyspiesza. Nie wiadomo, która wersja czasu jest aktualna. Wyczerpane zasoby energetyczne harmonizują z przywiędłymi warzywami leżącymi w witrynach sklepów. Apatia wydaje się wszechobecną tendencją. DOŚĆ – mój wzrok pada na jeden z Obrazów Strajkujących Arka Pasożyta. W innym miejscu widzę zdjęcia z freegańskiej akcji ratowania wyrzuconej żywności. To, co odrzucone, może stać się pożywką. Czas na ruch.
Działanie to forma oporu. Znosi bierność, jest ciągłym weryfikowaniem i poszukiwaniem nowych kształtów i znaczeń. I nie chodzi tu wcale o wiodący wymóg nowości. Działania mogą być odkrywcze poprzez autentyczność, poprzez potrzebę komunikowania się, wchodzenia w relację, a nie przez ich formę. Wydobycie spraw najbardziej oczywistych, ale też tych angażujących emocjonalnie, budzących najwyższy sprzeciw i wyłożenie ich w sposób prosty bywa najbardziej skomplikowane. Postawa aktywna porusza otoczenie, zarówno to wspierające, jak i to reprezentujące opozycyjne poglądy. Zachęca do podjęcia działań, dyskusji.
Patchworkowa tkanka działań Pasożyta pulsuje, jest witalna. Odpady nadprodukcji i konsumpcji wracają do obiegu myśli i refleksji. Są punktem zaczepienia, na ich gruncie wyrastają nowe pomysły, zakorzenione w metodzie wyjścia z domu, ze swojej bańki, i sprawdzenia, co „oddaje miasto”. Każdy element ma potencjał, każda wyprawa w przestrzeń miasta może przynieść nowe znaleziska. Pojawia się tu optymizm, związany w chęcią, działaniem, a wydobyty z ogólnego pesymizmu i poczucia, że żaden system ludzki nie funkcjonuje właściwie. Sprawdzanie nadziei na lepsze światy jest wciąż aktualne, może bywa utopijne, ale najważniejszym elementem jest dynamika, prowadzona w rytmie i przy użyciu metod zgodnych ze sobą. To daje siłę do życia, do świadomego, reaktywnego bycia. Do wolności.
W kontakcie z twórczością Pasożyta można poczuć się swobodnie, mimo że bywa niekomfortowa – zmusza do przyjrzenia się własnym strategiom konsumpcji. Uruchamia struny anarcho-feministycznych tęsknot, aktualnych i tych z czasów bezkompromisowego buntu. W uszach zaczynają brzmieć dźwięki punk rocka i ska, jednym słowem – chce się działać, skakać i stawiać opór. A sposoby komunikowania sprzeciwu proponowane przez Arka są różnorodne. Czasem jest to wyjście w przestrzeń miasta z obrazem w rękach i silnym, kategorycznym hasłem wybrzmiewającym z obszaru płótna. Innym razem to radykalna i zarazem medytacyjna akcja głodówkowa, ulokowana pod instytucjami zarządzającymi kulturą w Toruniu. Często są to procesualne działania społeczne.
Twórczość Pasożyta jest też prowadzona z przymrużeniem oka i dawką poczucia humoru. Bywa bliska estetyce zinów, wykorzystuje energię protestów i wspólnego działania. Jest grą z pojęciem dzieła sztuki, zamkniętego w określonej płaszczyźnie, oraz z samym pojęciem artysty. W tym przypadku Arek Pasożyt jest ożywionym autoportretem, co manifestuje się już w koncepcji pracy magisterskiej, napisanej właśnie na temat twórcy – Pasożyta. Poważne gesty nie są patetyczne, bo towarzyszą im inteligentne i ironiczne transgresje zastanych form. Ta metoda to właśnie Pasożycie – artysta proponuje, by korzystać z tego, co dostępne, a nawet odrzucone, i w ten sposób zajmować stanowisko wobec otaczającej rzeczywistość. Samodzielność tych działań oznacza, że mogą być realizowane we własnym zakresie, poza wsparciem instytucjonalnym, mogą być przenoszone, w zależności od potrzeb, albo przetwarzane, w miarę zapotrzebowania.
Wystawa „Pasożycie. Od praktyki do praktyki” jest zbieracką formą otwartą, tkwiącą w procesie, transformacji. Opiera się na kilku tematycznych filarach – akcjach, realizowanych przez artystę w przestrzeni zewnętrznej, oraz we własnej pracowni/galerii/mieszkaniu. Wernisaż wystawy przyjmie formę Swap Party, czyli bezgotówkowej wymiany ubrań. Jego celem jest zapoczątkowanie wspólnego cyklu praktyk wokół Pasożycia. Postawienia sobie pytań: czego naprawdę potrzebuję? Co chcę oddać, co wymienić, a co zostawić? Częścią ekspozycji jest przestrzeń warsztatowa, w której prowadzone będą warsztaty z obszaru upcyclingu, recyclingu oraz tworzenia kolekcji mody alternatywnej. Zbiór dokumentacji ilustruje dynamikę działania i dzieł sztuki „wychodzących” do świata zewnętrznego, na ulice, będących wyrazem sprzeciwu, znajdowanym poprzez przetworzenie klasycznie rozumianej formy obrazu. Wędrówka przez Pasożycie to także sprawdzenie metod pracy z kontrolą. Rozumianą jako normy społeczne, polityczne, ale także jako własna, wypracowana strategia, której warto stawiać opór, by odnaleźć niezależną dynamikę życia.
Karolina Pikosz / kuratorka wystawy

Wydarzeniem towarzyszącym wystawie były warsztaty DIYpasoMade w dniach:
15.03.2023 – dla młodzieży w wieku 14-18 lat
25.03.2023 – dla dorosłych
01.04.2023 – dla dzieci w wieku 10-13 lat

Na koniec wystawy przygotowaliśmy finisaż
czyli spacer PRZERÓB Bydgoszcz + RyjoBranie benefitowe dla Azylu dla Świń Chrumkowo.

Arek Pasożyt – artysta wizualny. W 2010 r. sformułował „Manifest Pasożytnictwa” przedstawiający ideę jego działań jako artysty-pasożyta odnosząc się w ten sposób krytycznie do statusu artysty w społeczeństwie. W myśl zawartych w „Manifeście” idei, Arek Pasożyt mieszkał, żył i tworzył pasożytując przez cztery lata w kilkunastu miastach, instytucjach kulturalnych i wszelkich miejscach związanych z kulturą. Z czasem jego działania przerodziły się w tzw. projekty żywicielskie. W tym duchu w roku 2012 powstawał cykl działań „Chętnie pomogę” realizowany w polskich wsiach i miasteczkach. W roku 2013 w ścisłej współpracy ze społecznością elbląskiego blokowiska rozpoczął budowę DOMu na zaniedbanym trawniku między wielkopłytowymi wieżowcami. Dom, czyli marzenie każdego młodego człowieka, który nie posiada pieniędzy na ziemię, materiały i budowniczych. Następnie starał się w różnych projektach pracować z grupami społecznymi określanymi jako „pasożyty społeczne”: Romami, z osobami długotrwale bezrobotnymi czy doświadczającymi wykluczenia. Jednym z takich projektów jest trwający w latach 2015-2016 „Zakład Malarstwa „Nie do odrzucenia”, w którym pracowały osoby bezdomne. U podstaw tego i innych działań stoi wiara w terapeutyczną rolę sztuki i przekonanie, że dzięki niej ludzie mogą poprawić swoją sytuację.
W 2017 roku w ramach spisanej i opublikowanej przez toruńską Grupę nad Wisłą (której jest współzałożycielem i nadal członkiem) Deklaracji Sprzeciwu wobec aktualnej polityki kulturalnej rozpoczął Głodówkę. Protest głodówkowy odbywał się pod instytucjami kultury w Toruniu: Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu”, Teatrem Horzycy, Centrum Kulturalno-Kongresowym Jordanki, Urzędem Miasta i Urzędem Marszałkowskim. Cała Głodówka odbyła się w mobilnej konstrukcji, w której artysta żył i nocował. Głodówka zakończyła się 8 dnia po interwencji Pogotowia Ratunkowego.
Od początku działań jako Pasożyt artysta w tle malował obrazy, które z czasem stały się coraz istotniejszą częścią jego twórczości. Poza formalnym pasożytnictwem stają się próbą głosu o kondycji człowieka i świata, a także z czasem bezpośrednim komentarzem do aktualnej sytuacji społeczno-politycznej. Na przełomie 2017 i 2018 roku, wraz z nasileniem protestów ulicznych, zaczął wychodzić z obrazami na demonstracje (Obrazy Strajkujące). Więcej informacji o Pasożytnictwie w Manifeście Pasożytnictwa. Doktorant od roku 2021 w AAH UMK Toruń (Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych, Teologicznych i Artystycznych).

Spis wybranych wystaw i działań.

Wystawy indywidualne:
2022 – Czarne myśli, złe rozdanie, Galeria Sztuki Wozownia Toruń, PL
2021 – Moje obrazy, Galeria Forum / Niemiejsce, WSP UMK Toruń, PL
2020 – Czas wyjść, Złoty Kiosk, w ramach TIFF Festival, Wrocław, PL
2020 – DOŚĆ! Strajkująca wystawa z okazji 102 rocznica wywalczenia praw wyborczych przez Polki, przestrzeń publiczna, Toruń, PL
2016 – Blackthings, GAUNTLET Gallery, San Francisco, USA
2014 – Malineas O Roma!, Dům Pánů z Kunštátu, Brno, CZE
2009 – Ich liebe dich, Die Ballsaal Gallerie (jako duet Gruba Najgorsza), Berlin, DE
2009 – Tylko trochę lubię CSW, GwLwP+KwCSW, CSW Toruń, PL
2009 – Blob (jako duet Gruba Najgorsza), OFFicyna, Szczecin, PL
2008 – Arcy-mistrz, Galeria Dla…(jako duet Gruba Najgorsza), Toruń, PL

Wybrane działania:
2018-teraz – Obrazy Strajkujące, 92 wyjścia ze specjalnie namalowanymi obrazami w przestrzenie protestów i demonstracji, DE/PL
2012 – Rysy są w sam raz, jednodniowy performance (działanie z cyklu 'Szkice do Panoramy Tatr’, w ramach którego poszukuje największego namalowanego polskiego obrazu – Panoramy Tatr z końca XIX wieku, który został zniszczony i pozostałości po nim zaginęły), Tatry, PL
2020-2021 – Żyworódki na Zachętę, we współpracy z Eweliną Grabowską jako parainstytucja Mieszkanie, projekt artystyczny z okazji 160-lecia istnienia Zachęty, Warszawa, PL
2019 – Pracownia Wypoczynku, we współpracy z Teatrem Pinokio w Łodzi, Domem Dziecka w Grotnikach, Ośrodkiem dla Cudzoziemców Orchidea w Ustroniu, na podsumowaniu otwarcie wystawy: Świat Relaxu, Grotniki pod Łodzią, PL
2019 – Jesteśmy po Sąsiedzku, wraz z Katarzyną Pągowską, we współpracy z Teatrem Horzycy, Toruń, Koszary, PL
2019 – 100 flag na 100-lecie praw wyborczych Polek, Muzeum Włókiennictwa, Łódź, PL
2018 – Zagrajmy w Tysiące, współpraca: Michał Mioduszewski, w ramach Generator Malta, Festiwal Malta, Poznań, PL
2017 – Głodówka, Deklaracja Sprzeciwu, Grupa nad Wisłą, Toruń, PL
2017 – Sztuka Zaangażowania, współpraca: Małgorzata Rusiłowicz, Centrum Edukacji Obywatelskiej, Białostoczek, PL
2017 – Sprzedane, w ramach rezydencji w Galerii Raczej, Włącz Łazarz: Miejscówki, Poznań, PL
2016 – Budowlaniec, Budowa Systemem Gospodarczym: Nowe Ciepło, Nowe Miasto Lubawskie, PL
2015-2016 – Zakład Malarstwa „Nie do odrzucenia”, we współpracy z Fundacja Dlaczego Pomagam, Elbląg, PL
2014-2015 – Zakład Malarstwa „Nie do odrzucenia”, we współpracy z Pracownią „Rewiry”, Lublin, PL
2014 – Społeczne Malarstwo Pasożytnicze, Global Communication 2014, Brno, CZE
2013-2015 – DOM, mieszkanie, budowa, działanie społeczne w przestrzeni publicznej, Elbląg, PL
2012 – Chętnie pomogę, Aleksandrów Kuj. – Nowe Miasto Lub. – Warszawa – Gniew – Nowe – Grudziądz – Chełmno – Kraków, PL
2011 – Casting na Samicę Artysty-Pasożyta, BWA Wrocław, PL
2011 – Jestem artystą, przed wejściami do najważniejszych galerii sztuki w Polsce, m.in. Zachęta Warszawa, CSW Warszawa, Galeria Bunkier Kraków, PGS Sopot, PL
2010-2014 – PASOŻYT, galerie/muzea/csw w: Toruń, Pszczyna, Chemnitz (Niemcy), Radom, Toruń, Wrocław, Gniezno, Aleksandrów Kujawski, Toruń, Kraków, Nowe Miasto Lubawskie, Warszawa, Poznań, Elbląg, Leitrim (Irlandia), Sztokholm (Szwecja), Toruń, Bydgoszcz, Elbląg

Wystawy zbiorowe:
2020 – Procesy, TIFF Festival – Czas wyjść, Złoty Kiosk, Wrocław, PL
2019 – 100 FLAG, Centralne Muzeum Włókiennictwa, Łódź, PL
2019 – Międzygatunkowy Pokój, Mieszkanie, Toruń, PL
2019 – „Rozbrat zostaje / XXV lecie”, Rozbrat, Poznań, PL
2018 – Najgorzej jest być bogatym przez chwilę, Henryk Gallery, Kraków, PL
2017 – Świat Należy Do Ciebie / The World Is Yours, Art Walk przy Warsaw Spire, Warszawa, PL
2017 – OSTRALE Biennale 2017, Dresden, DE
2017 – Jeszcze raz – inaczej, Blask Brzask, Łódź, PL
2017 – Im dalej w las, tym więcej grzybów, Wykwit, Wrocław, PL
2016 – Budowa Systemem Gospodarczym, kurator: Marcin Zalewski, MCK, Nowe Miasto Lubawskie, PL
2015 – Pranie, BWA Bydgoszcz, PL
2014 – Please call Stella, w ramach podsumowania programu pobytów rezydencyjnych LOCIS w Irlandii, Szwecji i Polsce, CSW Toruń, PL
2013 – Workers of The Artworld Unite, kurator: Stanisław Ruksza, CSW Kronika, Bytom, PL
2013 – EPIDEMIC, kurator: Piotr Lisowski, Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki czasu” Toruń, PL
2013 – ?????, Przebudzenie, kuratorka: Karina Dzieweczyńska, Elbląg, PL
2012 – SESILUS, kurator: Klara Kopcińska, Józef Żuk Piwkowski, Gniew – Nowe – Grudziądz – Chełmno, PL
2012 – No Budget Show, kurator: Robert Kuśmirowski, MOCAK Kraków, PL
2012 – BMW/Art/Transformy/2012, Opera Narodowa, Warszawa, PL
2011 – Global Communication 2011, kurator: Bartosz Łukasiewicz, MCSW Elektrownia, Radom, PL
2011 – Begehungen no8, Chemnitz, DE
2011 – Szachrajki, łobuzy i pasożyty, kuratorzy: Patrycja Sikora, Piotr Stasiowski, BWA Wrocław, PL
2009 – Przegląd Sztuki Survival 7 (jako duet Gruba Najgorsza), Wrocław, PL
2008 – De immundo (jako duet Gruba Najgorsza), kurator: Piotr Stasiowski, BWA Wrocław, PL
2008 – Przegląd Sztuki Survival 6 (jako duet Gruba Najgorsza), Wrocław, PL

Wybrane projekty kuratorskie:
2014-2016 – Zakład Malarstwa „Nie do odrzucenia”, cykl siedmiu wystaw kuratorowanych i tworzonych wspólnie z osobami doświadczającymi bezdomności, Lublin, Elbląg
2014 – Ogród Rzeźby Rolnej, we współpracy z młodzieżą budującą i pracującą przy projekcie: DOM, ELbląg
2013 – Powódź Śmieci Szabrownicy, wystawa we współpracy z Grupą nad Wisłą, współkurator: Marcin Zalewski, Galeria nad Wisłą, Toruń
2012 – Wystawa Integracyjna, dwie wystawy mające na celu integracje środowiskowe, Galeria nad Wisłą, Toruń
2011 – ZARAZ, wystawa grupowa, BWA Wrocław
2011 – MOJE, cykl dziewięciu wystaw w spasożytowanej w tamtym czasie Galerii nad Wisłą, Toruń
2011 – Kamperzy, dwie partyzanckie wystawy w CSW, Toruń
2010 – inSPIRACJA GLAMUR (jako duet Gruba Najgorsza), Szczecin
2009 – Galeria Rouge Doupe (jako duet Gruba Najgorsza), ekran ledowy w przestrzeni publicznej, 9 ekspozycji, Toruń
2009 – Biennale Wenecja (jako duet Gruba Najgorsza), Wenecja k. Żnina, woj. Kujawsko-Pomorskie

Nagrody i stypendia:
2022 – Stypendium Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego w dziedzinie Kultury
2015 – Stypendium Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
2012 – Wyróżnienie w konkursie BMW/ART/TRANSFORMY/2012
2011 – Nagroda magazynu o sztuce współczesnej ARTLUK za działalność twórczą w roku 2010

Kuratorka wystawy: Karolina Pikosz

Początek 24.02.2023, godz. 18.00
ul. Gdańska 20
Koniec 23.04.2023